таулы жерлердегі бөлімшелер шеруі

(Марш подразделений в горной местности)

таулы жағдайлардағы шеру — бұл бөлімшелердің техникамен және жаяу ретпен жолдар, сүрлеу-соқпақтар, сондай-ақ аңғар, сай және шатқал бойымен, жота қырларымен және тау сілемдерімен, ал кейбір жағдайларда тау беткейлерімен салынған лек жолдары арқылы ұйымдастырылған қозғалысы. Шеру бөлімшелер қозғалысының негізгі тәсілі болып саналады. Шеру ұрысқа кірісу алдында немесе қарсыласпен қақтығысу қаупінен тыс, ал қозғалыс бағыты бойынша — майданға, майдан бойынша — майданнан тылға қарай жүзеге асырылады. Шеру көбіне түнде немесе көру жағдайы шектелген жағдайларда жасырын іске асырылады, ал ұрыс жағдайларында өз әскерінің терең тылында күндіз де жүргізіледі. Кез келген жағдайларда бөлімшелер белгіленген ауданға немесе көрсетілген шепке уақытымен, толық құрамда және қойылған тапсырманы орындауға дайын болып келуі керек. Батальон легінде жүретін — машинадағы бөлімшелер мен танк бөлімшелерінің және өздігінен жүретін артиллериялық қондырғылардың қозғалыс жылдамдығы тапсырмаларына, әскер тығыздығына, жүргізушілер құрамының дайындығына, маршрут сипатына, жыл, тәулік мезгілі мен ауа райы жағдайына байланысты. Қалыпты шеру кезіндегі орташа жылдамдық түнде — 15—20 км/сағ, күндіз 20—25 км/сағ болуы мүмкін. Өткелдер, ылдилау, көтерілу және жолы қиын басқа өңірлерден өту кезінде бөлімшелердің қозғалыс жылдамдығы төмендейді. Бөлімше командирі шеру алдында маршруттың жолы қиын тұстарын зерттеп, оларды жүріп өту ретін анықтайды; машина-лардың басқару механизмдері мен жүргізу бөлшектеріне, қару-жарақтың жөнділігін тексеруге, жеке құрамның аяқ киімі мен жабдығына, байланыс құралы мен сигналдау жағдайына, ал жүк таситын жануарларды пайдалану кезінде олардың тағалануына, жүгіне, қосалқы құралдарының болуына барынша назар аударады. Таулы жерлердегі бөлімшелердің орналасуы шоғырлану, бастапқы, күту, демалу және т.б. аудандарда жүргізілуі мүмкін. Әдетте, орналасу ауданы табиғи тасалары бар және жаппай жою қаруы мен жоғары дәлдік қаруынан бөлімшелерді қорғауды қамтамасыз ететін жерлерде тағайындалады. Бөлімшелер көрсетілген ауданда жергілікті жердің қорғаныс және бүркеніш қасиеттерін қолдана отырып қозғалу маршруты бойына орналасады. Ашық жерлердегі машиналардың арақашықтығы 100—150 м, ал бөлімшелер арақашықтығы 300—400 м болу керек.